Had Gadia

Free Zone filminin başlangıç sahnesi... Yönetmen, Natalie Portman'ın güzel yüzünü bir ayna gibi kullanıyor. Ne gördüğünü görmüyor ancak biliyorsunuz... Bu harika çekim tekniği ve Natalie Portman'ın güzel yüzü, İbranice bir Yahudi halk şarkısı olan "Had Gadia" ile birleşince ortaya bu muhteşem sahne çıkıyor... Şarkının sözlerinin Türkçe çevirisi videoya eklenmiş ve dikkate şayan...



Not: Bir rivayete göre: Şarkı Yahudilerin Mısır'dan çıkışını anlatmaktadır ve çocuk İbraniler, kedi Asuriler, Köpek Babilliler, sopa Persler, ateş Makedonyalılar, su Romalılar, öküz Araplar, kasap Haçlılar, ölüm meleği ise Türklerdir.

Paris Akşamları

II. Dünya Savaşı'nın ardından Kırım-Tatar Halkı, Stalin'in zorba yönetimi altında çoğunluğu Sibirya'ya olmak üzere Uzak Asya'nın çeşitli yerlerine zorunlu göçe tabi tutuldu. Bir sabah ansızın Kırım-Tatar köylerini basan Sovyet askerleri, Türk olmak dışında hiçbir suçu olmayan bu insanları tren vagonlarına konserve misali istif ederek kapakları üstlerine sürgülediler. Bazılarının yolculuğu bir aya yakın sürdü ve bu yolculuk boyunca kapaklar hiç açılmadı. Açlık ve susuzluğa dayanabilenler bu kez havasızlıkla pençeleşmek zorunda kalıyordu. Bu apaçık bir soykırımdı. Bu soykırımdan kaçıp kurtulan az sayıdaki Kırım-Tatar Türk'ü ise Avrupa'nın çeşitli yerlerinde hayat mücadelesi veriyordu...
1947 yılının bir sabahı Paris'te, Ren Nehri kıyısında, ne denli fakir bir hayat yaşadığı kıyafetinden belli olan bir ceset bulundu. Fransız makamları bu cesedin, soykırımdan kaçıp kurtulduktan sonra Paris'te fakir bir hayata mahkum olan, Kırım-Tatar soylularından Buğra Alp Giray'a ait olduğunu tespit ettiler. Ve cebinde bir şiir buldular:

PARİS AKŞAMLARI

Bu kent her şeyiyle bana yabancı,

Caddeler, binalar, bütün insanlar...

Öyle hasretim ki ezan sesine!

Ararım çevremde minare, cami,

Lakin takılırım çan kulesine;

Her semtin muhteşem kilisesine.

Yâd el elemleri sarar içimi...

Uzaklarda yurdum! Burdan çok uzak...

Her mevsimi güneşli, masmavi göklü,

Camili, kubbeli, kümbetli, köşklü,

Ozanlı, garipli, kervansaraylı;

Hele insanları: Alpli, Giraylı,

Yok haber onlardan, baba evinden...

Bu yüzdendir halim, kopuk bir yaprak,

Her şey çok uzakta benden, çok uzak.

Gözlerim daima engine dalar.

İsterim ki her an, ana yurdumda,

Dağları dumanlı yaslı Kırım’da,

Duvarında mavzer ve Kur’an olan

Ata ocağında, bizim konakta

Bir bakır sinili sofra başında;

İftar beklenilsin, dua edilsin;

Ve sessiz sedasız yemek yenilsin,

Sonra şadırvanda abdest alınıp,

Hep birlikte teravihe gidilsin.

Uyansam her sabah ezan sesiyle,

Görsem Ayşecik'i su testisiyle,

Ninemi yaşmaklı, namaz kılarken,

Dinlesem dedemi, Kur’an okurken,

Başımı huşuyla yastığa koysam,

Sonra toparlanıp yola koyulsam;

Yahut günün şavkı vururken camdan,

Heybetli sesiyle çağırsa babam,

Anam da, "kalk yavrum, aslanım" dese,

Tutup elleriyle omuzlarımdan,

O müşfik haliyle sarılsa, öpse...

Semaver kaynarken ocak başında,

Dünya Türklüğünden, Türk tarihinden,

Bozkurt’tan, Turan’dan söz etse dedem,

Sonra Türklük için etse de niyaz,

Gözlerinden akan yaşını görsem...

Evet! Yurdum uzak, burdan çok uzak,

Bir ferahlık yahut bir şevk umarak,

Düşerim yollara akşamüstleri,

Böyle çaresizim, yıllardan beri.

Her zamanki gibi yorgun ve bitkin,

Artırıp yükünü hasta kalbimin,

Her an heyecanı gözlerimde yaş,

Görmek ümidiyle bir Türk, bir dildaş,

Dolaşırım Paris caddelerini,

Yorgun akan Sen’i, köprülerini...

Bir karakış vakti, Sen kıyısında,

Kafamın içinde TÜRKLÜK ÜLKÜSÜ!

Ruhumu kavuran yurt hasretiyle,

Böyle göçeceğim ebediyete...

Donmuş cesedimi bulup çöpçüler,

Defnedilmek üzere götürecekler;

Kimim ben, neyim, ne bilecekler?..

Buğra Alp GİRAY

Celladıma Gülümserken Çektirdiğim Son Resmin Arkasındaki Satırlar

CELLADIMA GÜLÜMSERKEN ÇEKTİRDİĞİM SON RESMİN ARKASINDAKİ SATIRLAR

Ben İsmet Özel, şair, kırk yaşında.

Her şey ben yaşarken oldu, bunu bilsin insanlar

ben yaşarken koptu tufan

ben yaşarken yeni baştan yaratıldı kainat

her şeyi gördüm içim rahat

gök yarıldı, çamura can verildi

linç edilmem için artık bütün deliller elde

kazandım nefretini fahişelerin

lanet ediyor bana bakireler de.

Sözlerim var köprüleri geçirmez

kimseyi ateşten korumaz kelimelerim

kılıçsızım, saygım kalmadı buğday saplarına

uçtum ama uçuşum

radarlarla izlendi

gayret ettim ve sövdüm

bu da geçti polis kayıtlarına.

Haytanın biriyim ben, bunu bilsin insanlar

ruhumun peşindedir zaptiyeler ve maliye

kara ruhlu der bana görevini aksatmayan kim varsa

laboratuvarda çalışanlara sorarsanız

ruhum sahte

evi Nepal'de kalmış

Slovakyalı salyangozdur ruhum

sınıfları doğrudan geçip

gerçekleri gören gençlerin gözünde.

Acaba kim bilen doğrusunu? Hatta ben

kıyı bucak kaçıran ben ruhumu

sanki ne anlıyorum?

Ola ki

şeytana satacak kadar bile bende ondan yok.

Telaş içinde kendime bir devlet sırrı beğeniyorum

çünkü bu, ruhum olmasa da saklanacak bir şeydir

devlet sırrıyla birlikte insanın

sinematografik bir hayatı olabilir

o kibar çevrelerden gizli batakhanelere

yolculuklar, lokantalar, kır gezmeleri

ve sonunda estetik bir

idam belki!

Evet, evet ruhu olmak

bütün bunları sağlayamaz insana.

Doğruysa bu yargı

bu sonuç

bu çıkarsama

neden peki her şeyi bulandırıyor

ertelenen bir konferans

geç kalkan bir otobüs?

Milli şefin treni niçin beyaz?

Ruslar neden yürüyorlar Berlin'e?

Ne saçma! Ne budalaca!

Dört İncil'den Yuhanna'yı

tercih edişim niye?

Ben oysa

herkes gibi

herkesin ortasında

burada, bu istasyonda, bu siyah

paltolu casusun eşliğinde

en okunaklı çehremle bekliyorum

oyundan çıkmıyorum

korkuyorum sıram geçer

biletim yanar diye

önümde bir yığın açalya

bir sürü çarkıfelek

gergin çenekli cesetleriyle

önümde binlerce çiçek

korkuyorum sıra sende

sen de başla ve bitir diyecek.

Yo, hayır

yapamaz bunu, yapmasın bana dünya

söyleyin

aynada iskeletini

görmeye kadar varan kaç

kaç kişi var şunun şurasında?

Gelin

bir pazarlık yapalım sizinle ey insanlar!

Bana kötü

bana terkettiğiniz düşünceleri verin

o vazgeçtiğiniz günler, eski yanlışlarınız

ah, ne aptalmışım dediğiniz zamanlar

onları verin, yakınmalarınızı

artık gülmeye değer bulmadığınız şakalar

ben aştım onları dediğiniz ne varsa

bunda üzülecek ne var dediğiniz neyse onlar

boşa çıkmış çabalar, bozuk niyetleriniz

içinizde kırık dökük, yoksul, yabansı

verin bana

verin taammüden işlediğiniz suçları da.

Bedelinde biliyorum size çek

yazmam yakışık almaz

bunca kaybolmuş talan

parayla ölçülür mü ya?

Bakın ben, bir çok tuhaf

marifetimin yanısıra

ilginç ödeme yolları bulabilen biriyim

üstüme yoktur ödeme hususunda

sözün gelişi

üyesi olduğunuz dernek toplantısında

bir söyleve ne dersiniz?

Bir söylev: Büyük İnsanlık İdeali hakkında!

Yahut adınıza bir çekiliş düzenleyebilirim

kazanana vertigolar, nostaljiler

karasevdalar çıkar.

Yapılsın adil pazarlık

yapılsın yapılacaksa

işte koydum işlemeyi düşündüğüm suçları

sizin geçmiş hatalarınız karşısına.

Ne yapsam

döl saçan her rüzgarın

vebası bende kalacak

varsın bende biriksin

durgun suyun sayhası

yumuşatmayı bilen ateş

öğüt sahibi toprak

nasıl olsa geri verecek

benim kılıcımı.

İsmet ÖZEL

1984

Çocuklar Korkunç Allahım

ÇOCUKLAR KORKUNÇ ALLAHIM

Çocuklar korkunç Allahım;

Elleri, yüzleri, saçları...

Uyurlar bütün gece

Yok sana ihtiyaçları.

Çocuklar korkunç Allahım,

Bebek yaparlar haçları.

Âşinâ değiller hatırâmıza,

Severken aynı ağaçları.

Fazıl Hüsnü DAĞLARCA

Ne Söylesem Ki Harabım, Ne Eylesem Ki Harab!

NE SÖYLESEM Kİ HARABIM, NE EYLESEM Kİ HARAB!

Dücane Cündioğlu

(10 Ocak 2004 - Yeni Şafak)

Böyle söylemiş şâir ve hakikaten ne güzel söylemiş! Söyledikleriyle veya yaptıklarıyla boş yere mesûd ve mesrur olanların vird-i zeban eylemeleri gereken bir söz değil mi?

Ne kadar da insanî, ne kadar da tanıdık geliyor. Söz söylemeyi ve iş yapmayı marifet bilenlerce dudak bükülecek, burun kıvırılacak, kulak oynatılacak bir söz... Yani kalpteki tesiri bir anda ve kolaylıkla tehdide dönüşeceğinden bu tehdide güya aldırmak istemeyenlerin el-yüz hareketleriyle kendilerini ele vermelerine yol açacak bir söz...

Oysa bu bir söz değil ki sadece, hâl... Evet, düpedüz bir hâl... yani gerçek, yani acı, yani hayatın ta kendisi. Yaşanmadıkça telaffuz edilemeyecek bir hâl... Kimilerince karamsar ve kötümser bir bakış açısının, belki bir çöküş hâlinin kendini gizleyemeyen işaretlerinden biri... Kimilerince karamsarlıklarını daha da karartacak bir tesbit, gerçeği, kendilerine mahsus gerçeği hayatın (herkesin) gerçeği olarak ilan etmelerini mümkün kılacak bir epigraf... Kimilerince ise sadece sermaye-i makal...

Ne söylesem ki harabım, ne eylesem ki harab!

Linç edilerek öldürülen sahib-i kalemin hikayesini bilenlerce bu söz ve bu hâl, kimbilir belki de hayat karşısında yenilmiş, hüsrana uğramış, çaresiz kalmış bir ferdin geçmişinde geleceğinin izlerini bulmaya yarayacak kriminolojik bir veriden ibaret...

Sözü söyleyenden hareketle anlamaya çalışmak, anlamı sözcüklerden hareketle anlamaya çalışmanın aynısı. Gerçi bazen işe yarar da. Lâkin yine de sözü sözde, anlamı anlamda görmek gerekir. Sözü sözde tanımalı, anlamı anlamın kendisinde. Anlam bulununca, anlamla bir kez olsun karşılaşılıp kendisi tanınınca, anlayacak olanın sözcüklere de, söyleyicilere de ihtiyacı kalmaz.

Tam da ayağının ucunu üzerine değdirdiği anda bütün vücudu karanlık göletin içine doğru çekilen acemi meraklının yaşadığı türden korkular, ne kadar ıslanan elbiselerinden soyunmak, kurtulmak isterse istesin, o soyundukça daha da büyür. Islaklık, vücudunu saran soğukluğun ürpertisiyle katmerleşir. Canı, kanı çekilir âdeta... Başı çatlar, kafatası sanki tam da ortasından ikiye ayrılacakmış gibi gelir. Moraran vücut kısa bir süre sonra sararır, cansızlaşır. Korku canı korkutur. Can korkudan kaçar, hiç değilse kaçmayı ister. Nafiledir. Korku gönlünü taze tutmayı beceremeyenleri hedef seçer. Korku kendisinden kaçıldıkça kaçanı sarar, bir ağ gibi kıvrandıkça kıvrananı kollarıyla kavrar, onu sıkıştırdıkça sıkıştırır, nefes alamaz hale getirir. Korku önce kişiyi değil, kişiliği öldürür. Kişilik ölünce, kişi de kendiliğinden ölmüş olur. Kişiliğini korkular karşısında koruyamayan adamlar görmeyi hiç becerebildiniz mi? Ben beceremedim.

Izdırab ise her zaman korkuyu doğurmaz. Korku her zaman öldürmeyi başaramaz. Korku kendisinden korkmayanlardan korkar. Mehabbet (sevgi) ile mehâbet (korku) sözcüklerinin arasındaki ses benzerliğini önemsemeyin, siz asıl mehabbet kılığına girmiş nice mehâbetin hissedilmesi güç tuzaklar aracılığıyla avlarını nasıl da pençelerine alıyor olduklarına bir bakın!

Aşkın yâresinden çıkan koku korkuyu uzak tutar. Aşık yârın açtığı yâreden o denli muzdarib olur ki korku âşıkların ikamet ettikleri arasokaklara girmeyi bir türlü başaramaz. Çaresiz döner yeniden anacaddelere... Pençesine alacağı kurbanlarını anacaddelerden seçer, anacaddelerin güvenliğine sığınmış kalabalıkların arasından.

Şu hayatın cilvesine bakınız ki kalabalıklar korkudan korkarlarken, korkunun kendisi arasokaklardan korkuyor.

Madem cilvelere bakmaktan söz açmış bulunuyoruz, o halde Fuzulî'nin şu dizelerine kulak verelim:

Vaslından ayrı n'ola kanın dökülse gül gül
Ben gülbün-i fırakım bu fasıldır baharım

Bu bir bülbülün çığlığı değil. Öyle ya, bülbül gülün semtindeki yabancı âşığın adı. Güle tutku ile bağlanan, gülden beslenen ve gülden beslendikçe nağmelerine revnak veren yabancının... Oysa bu beyitteki hüznün sahibi güle yaklaşan, onu uzaktan seven, sırf bu uzaklık sebebiyle onu önlenemez bir tutkuyla tutmak isteyen bülbül gibi genç bir âşığın değil, bilakis gülü her daim kavrayan, onun hep yanında olan, onun sadece açışını değil, soluşunu da, yapraklarını döküşünü de izleyen, hatta ona hayat vermişken onu elleriyle gömmek zorunda kalanın çığlığı... güle gülden yakın gülbünün.... gülbün-i firakın....

Yani bu çığlık başkalarının değil, sadece gül dalının çığlığı... gülün dalının çığlığı.

"Peki ne demek istiyor?" diye soranlara söyleyeyim o halde!

Demek istiyor ki: Ne söylesem ki harabım, ne eylesem ki harab!

Göğe Bakma Durağı

GÖĞE BAKMA DURAĞI

İkimiz birden sevinebiliriz göğe bakalım

Şu kaçamak ışıklardan şu şeker kamışlarından

Bebe dişlerinden güneşlerden yaban otlarından

Durmadan harcadığım şu gözlerimi al kurtar

Şu aranıp duran korkak ellerimi tut

Bu evleri atla bu evleri de bunları  da

Göğe bakalım

Falanca durağa şimdi geliriz göğe bakalım

İnecek var deriz otobüs durur ineriz

Bu karanlık böyle iyi aferin Tanrıya

Herkes uyusun iyi oluyor hoşlanıyorum

Hırsızlar polisler açlar toklar uyusun

Herkes uyusun bir seni uyutmam bir de ben uyumam

Herkes yokken biz oluruz biz uyumayalım

Nasıl olsa sarhoşuz nasıl olsa öpüşürüz sokaklarda

Beni bırak göğe bakalım

Senin bu ellerinde ne var bilmiyorum göğe bakalım

Tuttukça güçleniyorum kalabalık oluyorum

Bu senin eski zaman gözlerin yalnız gibi ağaçlar gibi 

Sularım ısınsın diye bakıyorum ısınıyor

Seni aldım bu sunturlu yere getirdim

Sayısız penceren vardı bir bir kapattım

Bana dönesin diye bir bir kapattım

Şimdi otobüs gelir biner gideriz

Dönmeyeceğimiz bir yer beğen başka türlüsü güç

Bir ellerin bir ellerim yeter belleyelim yetsin

Seni aldım bana ayırdım durma kendini hatırlat

Durma kendini hatırlat 

Durma göğe bakalım

Turgut UYAR